ชุมชนบ้านไทร หมู่ที่ ตำบลบ้านไทร อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์ มีพื้นที่ทั้งหมด  4,062   ไร่  ตั้งอยู่ที่ละติจูด 14.695424 และลองจิจูด 103.054944 ลักษณะภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่ม พื้นที่ทั่วไปเหมาะแก่การทำเกษตรกรรม มีหนองน้ำขนาดใหญ่ 1 บ่อภายในชุมชน ใช้ในการอุปโภค บริโภคตลอดทั้งปี ประชาชนส่วนใหญ่ในชุมชนประกอบอาชีพเกษตรกรรมโดยการทำนาข้าวเป็นหลัก ในช่วงที่ว่างจากการทำนา ชาวบ้านมักมีการทำกิจกรรมอื่น ๆ ร่วมกันตามประเพณี

ลงพื้นที่สำรวจวิถีชุมชนในช่วงนอกฤดูกาลทำนาจากการลงพื้นที่สำรวจและทำความรู้จักกับคนในชุมชน ดิฉัน นางสาวพรชิตา บังเกิง ผู้ปฏิบัติงานโครงการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมฐานรากหลังโควิด พบว่าชุมชนบ้านไทร หมู่ที่ 2 ตำบลบ้านไทร มีวิถีชีวิตและประเพณีของคนในชุมชนที่น่าสนใจ จึงได้ติดต่อ นายเสริม ปลัดประโคน ซึ่งดำรงตำแหน่งผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 2 เพื่อขอสัมภาษณ์เกี่ยวกับความเป็นมาของชุมชนที่มีผลต่อวิถีชีวิตในปัจจุบัน

นายเสริมเล่าว่า ภาษาถิ่นแต่ดั้งเดิมชาวบ้านไทร หมู่ที่ 2 คือ ภาษาเขมร ชาวบ้านไทรที่อยู่ละแวกใกล้เคียงก็ล้วนพูดภาษาเขมรทั้งสิ้น บ้านไทรมีชื่อเรียกภาษาเขมรว่า “เซราะจรี” ซึ่งตั้งตามชื่อของผู้ที่มาอยู่อาศัยคนแรก ที่สามีชื่อ “ตาจรี” ภรรยาชื่อ “ยายเกร็ม” มาปลูกกระท่อมอยู่ใกล้ต้นไทร

บ้านไทรก่อตั้งมาตั้งแต่ก่อนปี พ.ศ.2411 แต่ไม่ทราบเวลาที่แน่ชัด เนื่องจากมีการเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากรเพิ่มจำนวนครัวเรือนขึ้นเรื่อย ๆ ออกมาอยู่ละแวกใกล้เคียงกันเป็นหมู่บ้าน จึงได้รับการแต่งตั้งเป็น “ตำบลบ้านไทร” ซึ่งสมัยนั้นยังไม่มีการแยกหมู่บ้าน มีเพียงหมู่บ้านขนาดใหญ่ ซึ่งมีการอาศัยอย่างหนาแน่น จนกระทั่งเมื่อปี พ.ศ. 2491 บ้านไทรได้แยกออกจากหมู่ต่างๆ เริ่มจากเป็นหมู่ 2 ซึ่งมีผู้ใหญ่บ้านคนแรกชื่อ นายคัด ล้อประโคน

ปัจจุบันบ้านไทรหมู่ 2 มีผู้อาศัยอยู่ 191 ครัวเรือน จำนวนคนในครอบครัวเฉลี่ย 3-5 คนต่อครัวเรือน รายได้เฉลี่ยของครัวเรือน ประมาณ 8,000 – 12,000 บาทต่อเดือน ผู้อาศัยในชุมชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรโดยการปลูกข้าวเป็น และมีอาชีพเสริมคือ รับจ้างทั่วไป วิถีชีวิตของชาวบ้านจะดำเนินไปตามปฏิทินฤดูกาล คือในช่วงฤดูฝนชาวบ้านส่วนใหญ่ก็จะทำนาปลูกข้าว และเก็บเกี่ยวในช่วงฤดูหนาว หากมีเวลาว่างจากการทำนา ชาวบ้านมักจะรวมกลุ่มกันทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น พูดคุย ออกกำลังกาย ทอเสื่อกก หล่อเทียนพรรษา และจัดงานบุญตามประเพณีต่าง ๆ ซึ่งเป็นประเพณีที่มีความน่าสนใจมากเนื่องจากมีการผสมผสานวัฒนธรรมไทย เขมร และศาสนา ซึ่งดิฉันจะเขียนบทความเกี่ยวกับ “วิถีชีวิตและประเพณีตามปฏิทินฤดูกาลของชุมชนบ้านไทร”  หากท่านผู้อ่านสนใจโปรดรอติดตามในบทความประจำเดือนถัดไป