บทความประจำเดือนสิงหาคม 2565
เขียนโดย นางสาวอริสา ชัยสุวรรณ ภาคประชาชน
ตำบลเจริญสุข อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์
ED 01 คณะครุศาสตร์
โครงการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมฐานรากหลังโควิดด้วยเศรษฐกิจ BCG
เรื่อง ฟ้าทะลายโจร สมุนไพรหลากหลายสรรพคุณ
สวัสดีค่ะท่านผู้อ่าน วันนี้ดิฉันจะพามาทำความรู้จักกับสมุนไพรชนิดหนึ่งที่มีความสำคัญกับพวกเราและทุกครัวเรือนมักจะนิยมปลูกไว้ประจำบ้านเพื่อเป็นยารักษาโรค สมุนไพรชนิดที่ดิฉันเอ่ยมานี้ก็คือ “ฟ้าทะลายโจร” นั่นเองค่ะ
ที่มา : นางสาวอริสา ชัยสุวรรณ ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2565
ดิฉันได้ลงพื้นที่ของตำบลเจริญสุข ดินแดนแห่งผ้าภูอัคนีที่เลื่องลือเป็นที่รู้จักกันดี สิ่งหนึ่งที่อยากจะนำเสนอก็คือ….ฟ้าทะลายโจร สังเกตเห็นได้ว่าตามครัวเรือนของตำบลเจริญสุขจะนิยมปลูก ฟ้าทะลายโจร และยังพบเห็นได้ที่บริเวณวัด เช่น วัดเขาพระอังคาร ที่ปลูกไว้รอบอุโบสถ เรียกว่าเป็นสมุนไพรภูมิปัญญาพื้นบ้านของชุมชนตำบลเจริญสุข เพื่อใช้ในการรักษาและบรรเทาอาการเจ็บป่วยต่างๆ
ที่มา : นางสาวอริสา ชัยสุวรรณ ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2565
เรามาทำความรู้จักกับฟ้าทะลายโจรกันเลยค่ะ
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Andrographis paniculata (Burm.f.) Wall.ex Nees
ชื่อสามัญ : Kariyat , The Creat
วงศ์ : ACANTHACEAE
ชื่ออื่น : หญ้ากันงู (สงขลา) น้ำลายพังพอน ฟ้าทะลายโจร (กรุงเทพฯ) ฟ้าสาง (พนัสนิคม) เขยตายยายคลุม สามสิบดี (ร้อยเอ็ด) เมฆทะลาย (ยะลา) ฟ้าสะท้าน (พัทลุง)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ล้มลุก สูง 30-70 ซม. ทุกส่วนมีรสขม กิ่งเป็นใบสี่เหลี่ยม ใบ เดี่ยว แผ่นใบสีเขียวเข้มเป็นมัน ดอก ช่อ ออกที่ปลายกิ่งและซอกใบ ดอกย่อย กลีบดอกสีขาว โคนกลีบติดกัน ปลายแยก 2 ปาก ปากบนมี 3 กลีบ มีเส้นสีม่วงแดงพาดอยู่ ปากล่างมี 2 กลีบ ผล เป็นฝัก เมื่อแก่เป็นสีน้ำตาล แตกได้ ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก
ส่วนที่ใช้ : ทั้งต้น ใบสด ใบแห้ง ใบจะเก็บมาใช้เมื่อต้นมีอายุได้ 3-5 เดือน
ฟ้าทะลายโจร เป็นพืชท้องถิ่นจากอินเดียและศรีลังกา ที่ได้รับความนิยมในการใช้เป็นสมุนไพรรักษาโรคมาอย่างยาวนานในประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้โดยเฉพาะประเทศไทยบ้านเรา โดยเฉพาะรักษาอาการไข้หวัดและโรคติดเชื้อต่างๆ เป็นสมุนไพรที่มีความขม และมีฤทธิ์เย็น สารสำคัญในฟ้าทะลายโจรคือแอนโดกราโฟไลด์ (Andrographolide) มีฤทธิ์ยับยั้งไวรัสชนิดต่างๆ รวมถึงยับยั้งการเพิ่มจำนวนของไวรัสโควิด – 19 ได้ เเต่ไม่มีฤทธิ์ป้องกันเชื้อเข้าเซลล์ จึงเหมาะสำหรับการใช้รักษาผู้ที่ติดเชื้อโควิด – 19 ที่มีอาการน้อย หรือ ไม่มีอาการ เพื่อระงับไม่ให้เกิดความรุนเเรงจากการติดเชื้อมากขึ้น
ฟ้าทะลายโจรประโยชน์ มีอะไรบ้างมาดูกันเลยค่ะ
1.ช่วยแก้อาการปวดหัว ตัวร้อน
2.บรรเทาอาการไข้หวัด อาการไอ และ เจ็บคอ
3.ฟ้าทะลายโจร มีประโยชน์ ช่วยลดเสมหะ โดยใช้ใบฟ้าทะลายโจรมาบดเป็นยาขมและสูดดม
4.ช่วยลดอาการอักเสบ เช่น เเก้คออักเสบ หรือ ต่อมทอมซินอักเสบ โดยใช้ใบฟ้าทะลายโจรมาบดเป็นยาขมและสูดดม
5.ความขมของฟ้าทะลายโจร จะช่วยให้ร่างกายขับน้ำลายออกมามากขึ้น ทำให้ชุ่มคอ
6.ฟ้าทะลายโจร มีประโยชน์ ช่วยลดอาการติดเชื้อ ระงับการเจริญเติบโตของเชื้อโรคที่เป็นจุดเริ่มต้นของอาการปวดท้อง หรือ ท้องเสีย โดยใช้ต้นฟ้าทะลายโจรมาผึ่งลมให้แห้งและหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ และต้มกับน้ำเพื่อดื่มตลอดทั้งวัน
7.ฟ้าทะลายโจร มีฤทธิ์ที่ช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่จะมาซึ่งปัญหาของระบบทางเดินหายใจ
8.ฟ้าทะลายโจร ประโยชน์ของมันจะช่วยกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันในร่างกาย
9.ใบฟ้าทะลายโจรช่วยทำให้เจริญอาหาร
10.ฟ้าทะลายโจรช่วยเเก้ปัญหาผมร่วงได้ โดยใช้ผงฟ้าทะลายโจรเเคปซูลมาละลายในน้ำอุ่น เเล้วนวดให้ทั่วศรีษะ ทิ้งไว้ซักครู่เเล้วล้างออก
ใครที่ควรทานฟ้าทะลายโจรบ้าง
1.ผู้ป่วยโควิดที่มีอาการไม่รุนแรง (เชื้อไม่ลงปอด หรือ ปอดอักเสบ)
2.ผู้ที่มีอาการไข้หวัด ไอ เจ็บคอ และปวดเมื่อย
3.ผู้ที่สัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยโควิด – 19
ทานฟ้าทะลายโจรอย่างไรให้ปลอดภัยต่อตัวเรา
1.การรับประทานยาต้องอยู่ในความดูแลของแพทย์หรือเภสัชกรเท่านั้น
2.ศึกษาการใช้ยาในปริมาณและระยะเวลาในการทานยาที่เหมาะสม
3.หากรับประทานยาแล้ว ผ่านไป 3 วันอาการยังไม่ดีขึ้นหรือแย่ลงกว่าเดิม ให้หยุดยาและปรึกษาแพทย์
4.ไม่ควรรับประทานยาฟ้าทะลายโจรติดต่อกันเกิน 5 วัน เพราะจะเกิดผลข้างเคียง อย่างอาการชา อ่อนเพลีย เป็นผลเสียต่อตับและไต
5.ยาที่ใช้ต้องผ่าน อ.ย. และมีกำหนดว่าเป็นสาร Andrographolide
ข้อควรระวังในการทานฟ้าทะลายโจร
1.ห้ามใช้ในผู้ที่มีอาการแพ้ฟ้าทะลายโจร
2.ห้ามใช้กับหญิงตั้งครรภ์
3.ห้ามใช้กับหญิงที่ให้นมบุตร
4.กลุ่มโรคที่ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา ผู้ป่วยโรคตับ ผู้ป่วยโรคไต ผู้ที่รับประทานยาลดความดัน และยาป้องกันการแข็งตัวของเลือด
แต่ถึงแม้ว่าฟ้าทะลายโจร จะมีประโยชน์ และ คุณสมบัติที่ช่วยต้านการอักเสบ บรรเทาอาการป่วยได้ เเต่อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีผลวิจัยแน่ชัดว่า “ฟ้าทะลายโจร” จะสามารถป้องกันเชื้อไวรัสโควิด – 19 ได้ ฉะนั้นผู้ที่ต้องการทานยาฟ้าทะลายโจรเป็นยารักษาโรคควรจะปรึกษาแพทย์และไม่ควรทานเองโดยไม่มีคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกร
ทั้งนี้ถือได้ว่าสมุนไพรฟ้าทะลายโจร เป็นหนึ่งในพืชประจำครัวเรือนที่มีความสำคัญต่อการใช้รักษาบรรเทาอาการเจ็บป่วยต่างๆ เป็นพืชที่ทุกคนทุกครัวเรือนควรมีไว้ประจำ
ขอขอบคุณมหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ ที่ให้โอกาสร่วมโครงการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมฐานรากหลังโควิดด้วยเศรษฐกิจ BCG
แหล่งอ้างอิง
https://www.bigc.co.th/blog/th.สืบค้นเมื่อ17สิงหาคม 2565
