ชื่อบทความ : เสื่อกกบ้านโคกเบง หมู่ 8 ตำบลโคกย่าง อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์
เขียนโดย : นายชโนดม ชนะประโคน (ประเภท บัณฑิตจบใหม่)
พื้นที่ : บ้านโคกเบง หมู่ 8 ตำบลโคกย่าง อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์
หลักสูตร : โครงการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมฐานรากหลังโควิดด้วยเศรษฐกิจ BCG (U2T for BCG and Regional Development)-

ผลิตภัณฑ์จากกก

กก เป็นไม้ล้มลุกที่พบได้ทั่วไปในบริเวณที่ชื้นแฉะ เป็นพืชน้ำที่มีความเหนียวและทนทาน จึงทำให้ถูกนำมาใช้เป็นวัสดุในงานหัตถกรรมเครื่องจักสาน ที่พบเห็นมากที่สุดคือ การนำมาผลิตเสื่อ สำหรับปูนั่ง ภายหลังมีการออกแบบและพัฒนาเป็นรูปแบบต่าง ๆ อาทิ กระเป๋า หมวก กล่องบรรจุภัณฑ์ ที่รองจาน รองแก้ว ของฝากของที่ระลึกต่าง ๆ

กก มีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Cyperus imbricatus ชื่อสามัญเรียกว่า Sedgeมีรูปร่างและระบบนิเวศคล้ายกับหญ้า มีเหง้าสูง 50-150 เซนติเมตร มักหนาที่โคน ใบมีสีเขียว แต่ปลอกหุ้มมีสีฟางข้าว ดอกเป็นดอกช่อยาวถึง 20 เซนติเมตร ช่อดอกย่อยประกอบด้วยดอกย่อย 6-20 ดอก ขยายพันธุ์ด้วยเหง้าและเมล็ด ชอบดินที่มีน้ำขัง จึงพบได้ทั่วไปตามบริเวณที่ชื้นแฉะ หนองน้ำ หรือ บึง

การเตรียมและสอยต้นกก
1.ตัดต้นกกสด โดยคัดเลือกต้นกกที่มีขนาดเท่ากันไว้ด้วยกัน
2.นำต้นกกที่คัดแล้วมาสอยเป็นเส้นเล็ก ๆ โดยใช้มีดปลายแหลมคม โดยกก 1 ต้น สามารถกรีดตามแนวตั้งได้ 5 เส้น
3.นำเส้นกกที่สอยแล้วมาผึ่งแดดให้แห้ง ประมาณ 1 สัปดาห์ (ถ้าเป็นไปได้ต้องเป็นแดดจัด ๆ 5-7 แดดให้แห้ง)
4.นำเส้นกกสอยที่ตากแห้งแล้วมามัดเป็นมัด ๆ รอการย้อมสีตามลายที่ออกแบบไว้

การย้อมสี สามารถทำได้ทั้งย้อมสีสังเคราะห์ (สีเคมี) และสีธรรมชาติ
1.ก่อไฟโดยไฟที่ใช้ต้องสม่ำเสมอ นำปี๊บ หรือกระทะใส่น้ำพอประมาณท่วมเส้นกกนำมาตั้งบนเตา รอให้น้ำเดือด
2.พอน้ำเดือดก็นพสีที่เลือกมาเทลง
3.นำเส้นกกที่คัดเลือกแล้วลงย้อมจนเพียงพอที่จะใช้ในการทอ
4.นำเส้นกกที่ย้อมสีแล้วลงล้างในน้ำเปล่าแล้วนำไปตากแดดที่จัดจนแห้ง
5.นำเส้นกกที่ย้อมสีตากแห้งแล้วมากเก็บมัดรวมกัน โดยแยกสีเป็นสีแต่ละสี

ในการย้อมสีธรรมชาติ ซึ่งเป็นสีที่ได้จากเปลือกของต้นไม้ต่าง ๆ เช่น ต้นกระโดน ต้นมะม่วง ต้นประดู่ ต้นกระถินณรงค์ มีขั้นตอนการย้อมสีเพิ่มเติมขึ้นมา ดังนี้
1.หมักเส้นกกที่เตรียมไว้ด้วยโคลน
2.นำเปลือกไม้ที่ต้องการสีมาแช่ในน้ำและต้มน้ำให้เดือด
3.นำเอาเส้นกกที่ผ่านการหมักโคลนไปย้อมด้วยสีธรรมชาติที่เตรียมไว้
4.นำไปล้างน้ำเพื่อให้สีส่วนเกินออกไป และตากให้แห้ง

เมื่อเตรียมกกเรียบร้อยแล้วก็นำไปสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ โดยลวดลายที่นิยมใช้กัน เช่น ลายหมี่ ลายหงส์ ลายดอกแก้ว ลายนกอินทรีย์ ลายบักจับ ลายบัวใต้น้ำ เป็นต้น
กระเป๋าเสื่อกก


วัตถุดิบและส่วนประกอบ
1. เสื่อกกลายมัดหมี่
2. กระดาษแข็งทำแบบ
3. ซิป
4. กาวเคมี
5. ดินสอ
6. ผ้าคอตตอน
7. ไม้บรรทัด

ขั้นตอนการผลิต
ขั้นตอนที่ 1 เลือกเสื่อกกลายที่ต้องการทำกระเป๋า
ขั้นตอนที่ 2 นำมาตัดแบบ
ขั้นตอนที่ 3 นำแบบมาทาบกับเสื่อกก ทากาวทิ้งไว้ 1 คืน เพื่อให้กาวแข็งตัว

เทคนิค/เคล็ดลับในการผลิต
วิธีที่เก็บรักษาผลิตภัณฑ์ที่ทำจากกกนั้น ควรเก็บไว้ในห้องที่เก็บควรไม่มีอากาศชื้น เมื่อขึ้นราควรเช็ดและขัด แล้วผึ่งแดดให้แห้ง ผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปแล้วควรมีถุงพลาสติกห่อหุ้มเพื่อไม่ให้อากาศเข้า