ถอดบทเรียนโมเดลธุรกิจ
ศรีแพร สวัสดิ์รัมย์
ความสำคัญของโมเดลธุรกิจ (Business Model) โมเดลธุรกิจ เป็นการอธิบายให้เข้าใจง่ายๆว่าปัจจุบัน เรา(บริษัท) ทำธุรกิจอย่างไร โดยการตั้งคำถามเกี่ยวกับธุรกิจของเราหลักๆเป็น 4 คำถาม ดังนี้ 1) Who ทำสินค้า/บริการให้กับใคร ใครคือกลุ่มลูกค้าของเรา 2) What เราจะทำสินค้า/บริการอะไรให้กับลูกค้าของเรา 3) How เพื่อให้เกิเป็นสินค้า/บริการเราต้องทำอะไรบ้าง และทำอย่างไร 4) Money ทำแล้วคุ้มค่าหรือไม่ เรามีรายได้ด้วยวิธีอะไร จากช่องทางไหนบ้าง แล้วคุ้มค่ากับต้นทุนค่าใช้จ่ายหรือไม่ โดยมีจุดมุ่งเน้นไปที่ การสร้างคุณค่าให้กับลูกค้าของเรา รวมไปถึงการสร้างรายได้ให้กับธุรกิจของเราด้วย
ทำไมโมเดลธุรกิจถึงมีความสำคัญ ในความเป็นจริงแล้วทุกธุรกิจมีโมเดลธุรกิจ แต่ใช่ว่าทุกธุรกิจจะมีโมเดลธุรกิจที่ดี เป็นที่แน่นอนอยู่แล้วว่าธุรกิจที่มีโมเดลธุรกิจที่ดี ย่อมเป็นข้อได้เปรียบกับธุรกิจที่ไม่มีโมเดลธุรกิจที่ดี เราจึงควรให้ความสำคัญกับโมเดลธุรกิจ เพื่อให้เห็นภาพชัดเจน จะชี้ให้เห็นข้อแตกต่างระหว่างธุรกิจที่ให้ความสำคัญกับโมเดลธุรกิจ กับ ธุรกิจที่ไม่ให้ความสำคัญกับโมเดลธุรกิจ ธุรกิจที่ให้ความสำคัญกับโมเดลธุรกิจมักมักจะเกิดการตั้งคำถาม เกิดการเรียนรู้เพื่อเอาไปปรับใช้ในธุรกิจของตนเอง เช่น เรารู้จักลูกค้าของเราดีพอแล้วหรือยัง ถ้ายัง เราควรทำอย่างไรเพื่อที่จะรู้จักกับลูกค้าของเราให้มากขึ้น เราสามารถเพิ่มลูกค้ากลุ่มอื่นๆได้หรือไม่ สินค้า/บริการของเราตอบโจทย์กับลูกค้าของเราแล้วหรือไม่ หรือมีแนวทางอะไรที่ทำได้ดีกว่า โดยมีการหาวิธีการที่เหมาะสม หารายได้จากแหล่งอื่น หรือหารายได้หลายๆแหล่ง การลดต้นทุน เป็นต้น ซึ่งแตกต่างจากธุรกิจที่ไม่ให้ความสำคัญกับโมเดลธุรกิจ โดยธุรกิจลักษณะนี้มักจะคุ้นเคยกับวิธีการเดิมและไม่กล้าเปลี่ยนแปลง รอผลลัพธ์จากการเปลี่ยนแปลงของปัจจัยภายนอก โทษการเปลี่ยนแปลงจากปัจจัยภายนอก เช่น การเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมลูกค้า การเปลี่ยนแปลงสภาพทางเศรษฐกิจ การเปลี่ยนแปลงของสภาพฝนฟ้าอากาศ เป็นต้น โดยไม่คำนึงถึงการปรับตัว
เมื่อเห็นถึงความสำคัญของโมเดลธุรกิจแล้ว ยังจำเป็นต้องรู้จักเครื่องมือ ที่ทำให้เข้าใจโมเดลธุรกิจของเรา นั่นก็คือ Business Model Canvas (BMC) โดย BMC มีองค์ประกอบ 9 กรอบ ดังนี้ 1) Costumer Segment ลูกค้าคือใคร 2) Value Proposition คุณค่าที่โดดเด่น และแตกต่าง 3) Channel ช่องทางที่ให้ลูกค้าเข้าถึงสินค้า/บริการของเรา 4) Costumer Relationship การสร้างความสัมพันธ์กับลูกค้า เพื่อให้เกิดการซื้อซ้ำ และการบอกต่อ 5) Revenue Stream มีวิธีการหารายได้อย่างไรบ้าง 6) Key Resource ทรัพยากรที่สำคัญ 7) Key Activity กิจกรรมสำคัญที่ต้องทำเพื่อให้เกิดคุณค่าส่งมอบให้กับลูกค้า 8) Key Partner คนที่มาช่วยสร้างคุณค่าให้กับสินค้า/บริการของเรา ช่วยให้เราสามารถเข้าถึงลูกค้าได้มากขึ้น 9) Cost Structure โครงสร้างของต้นทุน
ประโยชน์ของ BMC
- ทำให้เห็นภาพรวมของธุรกิจใน 1 หน้า
- ช่วยให้คิดรอบด้าน เชื่อมโยงองค์ประกอบต่างๆ
- การประเมินธุรกิจ จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาสในการพัฒนาโมเดลธุรกิจ
- ทำให้สื่อสารกับผู้ที่เกี่ยวข้อง เข้าใจไปในทิศทางเดียวกัน
