การสาวไหม
การสาวไหม คือ การดึงเส้นใยไหมออกจากรังไหมหลายๆรังในขณะต้มในน้ำร้อนผ่านอุปกรณ์สาวไหม มารวมเป็นเส้นเดียว โดยเส้นใยจะพันกันเป็นเกลียวทำให้เกิดการยึดเกาะของเส้นใยไหมทำให้ได้เส้นใยที่มีขนาดใหญ่มากขึ้นให้พอเหมาะสำหรับนำมาทอเป็นผืนได้ เส้นไหมที่ได้จึงมีความเหนียว ทนทาน และเลื่อมมันจากการหักแหของแสง ซึ่งไหมที่ได้จะเรียกกันว่า ไหมดิบ มีลักษณะเป็นเส้นไหมสีเหลือง และมันวาว
ทั้งนี้ ก่อนเข้าสู่ขั้นตอนการสาวไหมต้องทำการคัดเลือกรังไหมเสียก่อน โดยการคัดเลือกรังไหมที่เสียออก เพื่อให้ได้เส้นไหม หากมีการสาวไหมโดยมีรังไหมที่เสียมาปะปนด้วยก็จะทำให้เส้นไหมที่ได้ไม่มีความเรียบ สกปรก ไม่เหนียว และขาดบ่อย ซึ่งการคัดแยกรังไหมที่เสียสามารถแบ่งลักษณะได้ดังนี้
1. รังไหมแฝด ที่มีหนอนไหมตั้งแต่ 2 ตัว ขึ้นไปทำรังอยู่ในรังเดียวกัน ซึ่งลักษณะของเส้นใยจะพันกันไม่ได้คุณภาพทำให้ขาดบ่อยขณะสาวไหม
2. รังที่มีรู ที่เกิดจากการเจาะของแมลง รังประเภทนี้ทำให้เกิดการขาดของเส้นใยขณะสาวไหม
3. รังที่มีความสกปรก อาจเกิดจากตัวหนอนไหมเองหรืออาจเกิดจากการปนเปื้อนขณะการเก็บรังไหม ซึ่งรังไหมลักษณะนี้อาจเกิดการขาดได้ง่ายบริเวณเส้นใยที่มีความสกปรก และหาเงื่อนได้ยาก
4. รังไหมที่เบา และบาง เกิดจากตัวหนอนไหมที่เป็นโรคหรืออ่อนแอขณะสร้างรังไหม เมื่อสร้างได้สักระยะหนึ่งก็จะตายภายในรังไหม ทำให้รังไหมบาง และเบา ซึ่งเส้นใยไหมที่ได้จาดรังลักษณะนี้จะสั้น และไม่ได้คุณภาพ
5. รังไหมที่ผิดรูปร่าง อาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น หนอนไหมอ่อนแอหรือการสร้างรังติดข้างจ่อ ทำให้รังไหมมีรูปร่างไม่เป็นธรรมชาติ มีความหนาบางแตกต่างกัน ลักษณะรังไหมดังกล่าวมักเกิดการขาดได้ง่ายขณะสาวไหม
6. รังไหมที่บุบ เป็นลักษณะรังไหมที่เกิดจาการกดทับหรือการกระทบกระแทกขณะขนส่งหรือขณะเก็บรักษาทำให้เส้นใยมีการขาดบ่อยขณะสาวไหม
7. รังที่มีเชื้อรา เกิดจากรังที่เก็บในขณะรังยังมีความชื้นอยู่ซึ่งมีสาเหตุมาจากการตากแดดไม่แห้งหรือเปียกน้ำขณะเก็บรักษาจนทำให้เกิดเชื้อรา รังในลักษณะนี้จะทำให้เส้นใยมีการขาดง่ายขณะสาวไหม
วิธีการสาวไหมประกอบด้วยขั้นตอน ดังนี้
1. ต้มน้ำร้อน 80- 90 °C
2. ใส่รังไหมครั้งแรก ให้เต็มหน้าภาชนะ ต้มให้รังไหมร้อนจนพองตัวสักพัก
3. รังไหมที่ต้มแล้วจะมีเส้นใยไหมกระจายออกรอบรังไหม โดยใช้แปรงชะรังไหมให้ลายใยหลุด
4. ใช้ไม้คีบหรือไมงามกดใหเสนไหมรวมตัวติดขึ้นมา ดึงขึ้นมาเรื่อย ๆจะไดเสนไหมเปนเกลียว 1 เสนตอรัง ซึ่งพรอมสําหรับการสาวไหมรวบทุกรัง
5. ทำการสาวเสนไหม โดยผานรูไม ผานรอกของเครื่องสาวไหม กองรวมไวในภาชนะ ระวังอย่าให้เส้นไหมพันกัน
6. ตักรังไหมเดิมที่เริ่มบางเมื่อสาวไหมแลวออก และเพิ่มรังไหมใหม่เพิ่มเข้าไป
7. เริ่มหาเงื่อนรังไหม และสาวตอ
เมื่อทำการสาวไหมเสร็จแล้วให้ทำการกรอไหมโดยใช้ระวิงโดยมีเส้นรอบวงประมาณ 150 เซนติเมตร ให้ได้น้ำหนักประมาณ 250 กรัม /ใจไหม หลังจากนั้น นำไปตากแดดให้แห้ง และเก็บเพื่อจำหน่ายเป็นไหมดิบหรือนำไปลอกกาวไหมต่อไป
ผลพลอยได้จากการสาวไหมก็คือ หนอนไหมหรือที่เรียกกันว่า ดักแด้ สามารถนำมาปรุงอาหาร และจำหน่ายได้ ซึ่งให้รสชาติมัน อร่อย เหมือนหนอนดักแด้ทั่วไป
