ขนมไข่หงส์ หรือ ขนมไข่เหี้ย มีตำนานเล่าต่อๆ กันว่า เป็นขนมที่เจ้าจอมแว่น (หรือสมัญญา ที่พระเจ้าลูกยาเธอและพระเจ้าลูกเธอ เรียกว่า คุณเสือ) พระสนมเอกในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1คิดทำขึ้นถวาย
อีกทั้งในสมัยก่อน ขนมนี้ยังใช้ในพิธีขันหมากหรือติดกัณฑ์เทศน์ด้วย ปัจจุบัน คนส่วนใหญ่เห็นว่าชื่อขนมไม่ไพเราะจึงเปลี่ยนเป็นขนมไข่หงส์ ทำให้ลักษณะของขนมเปลี่ยนไปด้วย จากที่เคยฟองใหญ่ คล้ายไข่เป็ด เนื้อแป้งหนา กลายเป็นฟองกลมๆ เล็กๆ แป้งบางลง
