นายสุรชัย บุญเศษ  ประเภทบัณฑิต AG09-2 คณะเทคโนโลยีการเกษตร ตำบลบ้านจาน
อำเภอพุทไธสง จังหวัดบุรีรัมย์

หลักสูตร : AG09-2 โครงการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมฐานรากหลังโควิดด้วยเศรษฐกิจ BCG (U2T for BCG and Regional Development) มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์

ข้าพเจ้านายสุรชัย บุญเศษ ผู้ปฏิบัติงานประจำตำบลบ้านจาน อำเภอพุทไธสง จังหวัดบุรีรัมย์ ในการลงพื้นที่ปฏิบัติงานประจำเดือนสิงหาคม ได้ปฏิบัติหน้าที่ในการพัฒนาสินค้าของชุมชน ผ้าพันคอทอมือมัดย้อมสีจากวัสดุธรรมชาติ  โดยข้าพเจ้าได้รับหน้าที่ในการศึกษาหาข้อมูลของเฉดสีต่างๆ ที่สามารถสกัดได้จากวัสดุธรรมชาติที่มีในท้องถิ่น จากการศึกษาหาข้อมูลทำให้ทราบองค์ความรู้และได้นำมาประยุกต์ในการปฏิบัติงานดังนี้ได้ดังนี้

กลุ่มสีแดง
           พืชที่ให้สีย้อมโทนสีแดงได้แก่ รากยอป่า  เปลือกรากยอบ้าน แก่นฝาง เนื้อหุ้มเมล็ดพุดซ้อน  เปลือกฝาดแดง เปลือกต้นสะเดา ใบสักอ่อน และตัวครั่ง(แมลง) เป็นต้น

       
ภาพประกอบที่ 1 แก่นไม้และเปลือกไม้ของพืชที่ให้เฉดสีกลุ่มสีเเดง

กลุ่มสีเหลือง
            พืชที่ให้สีย้อมโทนสีเหลืองได้แก่ หัวขมิ้นชัน แก่นต้นขี้เหล็ก แก่นต้นหม่อน ใบยูคาลิปตัส ราก/เปลือก/เนื้อไม้/ใบยอบ้าน ใบมะขามไทย เปลือกต้นมะม่วง แก่นไม้/เปลือกต้นขนุน เปลือกต้นเพกา(ลิ้นฟ้า) เป็นต้น

       
ภาพประกอบที่ 2 แก่นไม้และเปลือกไม้ของพืชที่ให้เฉดสีกลุ่มสีเหลือง

ข้อดีของสีธรรมชาติ
     1. ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้ผลิตและผู้บริโภค
2. วัตถุดิบหาได้ง่ายในท้องถิ่น
3. การย้อมสีธรรมชาติสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง เป็นความรู้ที่เพิ่มพูนขึ้นตามประสบการณ์ สามารถ ถ่ายทอดให้แก่คนรุ่นหลัง เป็นภูมิปัญญาของท้องถิ่น
4 . สีธรรมชาติมีความหลากหลาย ตามชนิด อายุและส่วนของพืชที่ใช้
ข้อจำกัดของสีธรรมชาติ
     1. ปริมาณสารสีในวัตถุดิบย้อมสีมีน้อย ทำให้ย้อมได้สีไม่เข้มหรือต้องใช้วัตถุดิบปริมาณมาก
2. ไม่สามารถผลิตได้ในประมาณมากและไม่สามารถผลิตสีตามที่ตลาดต้องการ
3. สีซีดจางและมีความคงทนต่อแสงต่ำ
4. คุณภาพการย้อมสีธรรมชาติขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการซึ่งควบคุมได้ยาก การย้อมสีให้เหมือนเดิมจึงทำได้ยาก

       

ภาพประกอบที่ 3 การเตรียมวัตถุดิบที่จะใช้ในการสกัดสีจากธรรมชาติ

แหล่งที่มาของข้อมูล
http://www.blisby.com/blog/natural-dye-fabric/
http://kasetthaimeedee.blogspot.com/2016/10/diy.html
https://www.sinpanyahandmade.com/b/1
https://sites.google.com/site/intrapornspenjit/toryod/reuxng-na-ru-3/ สีธรรมชาติ