ED 01-1 ตำบลเจริญสุข อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์
บทความประจำเดือนกันยายน พ.ศ.2565
เรื่อง ส้มโอขาวพวง ของดีเจริญสุข
เขียนโดย นางสาวปนัดดา ปัดตานัง
กลุ่มบัณฑิตจบใหม่ ตำบลเจริญสุข อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์
หลักสูตร ED 01-1 คณะครุศาสตร์
โครงการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมฐานรากหลังโควิดด้วยเศรษฐกิจ BCG (U2T for BCG )
มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์
ตำบลเจริญสุข อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์ มีทั้งหมด 14 หมู่บ้าน โดยแต่ละหมู่บ้านจะมีการปลูกพืชผักสวนครัว ไม้ดอกไม้ประดับและพืชสมุนไพร ซึ่งชาวบ้านส่วนใหญ่ก็จะนิยมปลูกพืชผัก ผลไม้เอาไว้รับประทานเอง หรืออาจจะมีการนำไปจำหน่ายหรือแจกจ่ายให้คนในหมู่บ้านอยู่แล้ว ชาวบ้านส่วนใหญ่ก็จะอยู่กันแบบพึ่งพาอาศัยกัน การจากลงพื้นที่สำรวจ ณ หมู่ที่ 4 บ้านบุไร่อ้อย ที่บ้านของคุณยายชม โสภา ภายในสวนของคุณยาย มีการปลูกพืชผัก ผลไม้หลายชนิด เช่น กระชาย ใบเตย มะนาว มะม่วง มะยงชิด ละมุด สะตอ และส้มโอ เป็นต้น
ที่มา: palangkaset.com
ส้มโอ ถือว่าเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง แตกกิ่งก้านสาขาที่เรือนยอด ลำต้นมีสีน้ำตาล มีหนามเล็กๆ สูงประมาณ 8 เมตร ใบเป็นแผ่นหนาสีเขียวเข้ม ใบมีหูแผ่ออกเป็นรูปหัวใจ แผ่นใบจะมีลักษณะคล้ายใบมะกรูด คือแบ่งใบเป็น 2 ท่อน แต่ขนาดของใบจะใหญ่กว่า ใบหนาแข็ง มีสีเขียวแก่ มีกลิ่นหอม ดอกออกเป็นช่อสั้นหรือดอกเดี่ยว ตามบริเวณของง่ามใบ มีสีขาว ปลายกลีบมนมี 4 กลีบ กลางดอกมีเกสร 20-25 อัน ผลกลมโต แต่บางพันธุ์ตรงขั้วจะมีจุกสูงขึ้นมา ผิวผลเมื่อยังอ่อนมีสีเขียว
เมื่อแก่จัดจะมีสีเขียวอมเหลือง ผิวของผลไม่เรียบ ผิวของเปลือกผลมีต่อมน้ำมันกระจายไปทั่ว ภายในผลเป็นช่องๆ มีแผ่นบางๆ สีขาวกั้นเนื้อให้แยกออกจากกันเนื้อแต่ละส่วนเรียกว่า “กลีบ” มีรสหวานหรือหวานอมเปรี้ยว มีเมล็ดฝังอยู่ระหว่างเนื้อมากกว่า 1 เมล็ด ผลส้มโอมีเปลือกหนาสามารถเก็บรักษาได้นาน ส้มโอ เป็นผลไม้ที่มีหลากหลายสายพันธุ์ดังนี้ พันธุ์ทับทิมสยาม พันธุ์ทองดี พันธุ์ขาวน้ำผึ้ง พันธุ์ขาวพวก พันธุ์ขาวแตงกวา พันธุ์ท่าข่อย พันธุ์ปัตตาเวีย และพันธุ์หอมควนลัง ที่บ้านของคุณยายจะเป็นพันธุ์ขาวพวง จะมีลักษณะ ผลกลม มีจุกสูง ผิวเรียบ สีเปลือกเขียวอ่อนอมเหลือง มีเมล็ดน้อย และยังเป็นพันธุ์ดั้งเดิม
ที่มา: palangkaset.com
การขยายพันธุ์ของส้มโอ
ส้มโอ สามารถขยายพันธุ์ได้ ด้วยวิธีเพาะเมล็ด การติดตา การตอน และการเสียบกิ่ง แต่ทั่วไปนิยมปลูกจากต้นพันธุ์ที่ได้จากการตอนหรือการเสียบกิ่ง เพราะจะได้ต้นที่ไม่สูง และได้ผลส้มโอตามพันธุ์ดั้งเดิมที่ต้องการ
ที่มา: palangkaset.com
สำหรับพื้นที่ปลูกที่น้ำไม่ท่วมง่ายสามารถไถพรวนดินเป็นแปลงให้สม่ำเสมอทั่วไปได้เลย แต่หากเป็นพื้นที่ที่ท่วมง่าย เช่น ที่ราบลุ่มทางภาคกลางต้องขุดยกร่องแปลงเป็นแนวยาวให้สูงขึ้น โดยมีขนาดสันร่องปลูกกว้างประมาณ 6-7 เมตร และเป็นร่องน้ำกว้างประมาณ 1-1.5 เมตร ลึกประมาณ 1 เมตร พร้อมกับทำคันกั้นน้ำรอบสวน
ส่วนการเตรียมหลุม และวิธีการปลูก ให้ขุดหลุมขนาดประมาณ 50 เซนติเมตร พร้อมตากหลุมปลูก และดินที่ขุดขึ้นมาไว้ประมาณ 10-14 วัน ควรเว้นระยะหลุมประมาณ 6.8×6.8 เมตร (แต่ส่วนมากนิยมปลูกระยะ 7×7 เมตร)
หลังจากที่ตากดิน และหลุมปลูกแล้ว ให้นำดินเกลี่ยลงหลุมพร้อมทั้งโรยปุ๋ยคอกหรือวัสดุอินทรีย์คลุกผสมให้เข้ากัน ก่อนนำต้นพันธุ์ลงปลูก โดยให้ระดับดินในหลุมสูงกว่าดินเดิมเล็กน้อย และโรยปิดด้วยฟางหรือเศษใบไม้ จากนั้นนำไม้ปักหลัก และผูกรัดต้นพันธุ์ป้องกันไม่ให้ต้นโยกหรือเอียง โดยส้มโอจะเริ่มติดดอกและติดผลหลังจากการปลูกประมาณ 4 ปี และจะเริ่มเก็บผลหลังจากติดดอกประมาณ 8 เดือน ถึงแม้ส้มโอจะเป็นพืชที่ใช้เวลาในการปลูกนานกว่าจะได้ผลผลิต แต่ก็หากได้ผลผลิตแล้วก็จะสามารถออกดอกติดผลได้ในทุกปี ระยะเวลาของส้มโอขึ้นอยู่กับการดูแลรักษา และการใส่ปุ๋ย ของแต่ละคนด้วย
ที่มา
https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B8%A1%E0%B9%82%E0%B8%AD
https://www.disthai.com/17066273/%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B8%A1%E0%B9%82%E0%B8%AD
